Ο Χαΐρ αντ Ντιν (Khair ad Din) ήταν ναύαρχος της οθωμανικής αυτοκρατορίας και κουρσάρος. Ήταν γενικώς γνωστός ως Μπαρμπαρόσα ("Κοκκινογένης") για τους Ευρωπαίους, και Μπάρμπαρος Χαϊρεντίν (الدين خير) Πασάς ανάμεσα στους Τούρκους. Το όνομά του στην τουρκική γλώσσα ήταν Χιζίρ Μπιν Γιακούπ από το αραβικό Χιντρ 'ιμπν Για'κουμπ.
Ο Μπαρμπαρόσα θεωρείται ο κατεξοχήν οργανωτής του οθωμανικού στόλου, στον οποίο κατείχε τον βαθμό του ναυάρχου. Αργότερα έγινε σουλτάνος του Αλγερίου και τελικά Μπεϊλέρ Μπέης (Αρχιμπέης) του Αιγαίου, ένα από τα μεγαλύτερα οθωμανικά αξιώματα. Κατά τη διάρκεια των κατακτητικών και αρπακτικών επιδρομών του ο Μπαρμπαρόσα έστειλε τους Τούρκους και αλγερινούς πειρατές του, ενάντια πολλών νησιών του Αιγαίου.
Μπαρμπαρόσα γεννήθηκε στον Παλαιόκηπο της Λέσβου το 1475 ή το 1478 και πέθανε στο Μπεσίκτας της Κωνσταντινούπολης στις 4 Ιουλίου του 1546. Στα τελευταία χρόνια της πολυτάραχης ζωής του λέγεται ότι αφηγήθηκε την βιογραφία του στον Τσαούση Σινάν, τμήματα της οποίας δημοσίευσε ο Τούρκος ιστορικός Χατζη-κάλφας. (Ελ Χαζ Μουσταφά ιμπν-Αμπνουλλάχ, γνωστότερο ως Χατζή Κάλφα ή Κιατίπ Τσελεμπή.)
Εκεί αναφέρεται ότι ο Ιάκωβος (Γιακούμπ Αγά) Ρουμελιώτης σπαχής (timarli ispahi) Έλληνας φεουδάρχης ιππότης, εγκαταστάθηκε στη Λέσβο μετά την κατάληψη της Μυτιλήνης το 1462 από τον Μωάμεθ τον Β΄ (η οποία ανήκε στην Οικογένεια των Γατελούζων που την έλαβαν προίκα μετά το γάμο του Φραγκίσκου Γατελούζου με την Μαρία Παλαιολόγου αδερφή του αυτοκράτορα Ιωάννη Παλαιολόγου του Βυζαντίου).
Ο Ιάκωβος ήταν ελληνικής καταγωγής και ζούσε στα Γιαννιτσά της Μακεδονίας, όμως αργότερα μετακόμισε στην πόλη Vardar κοντά στη Θεσσαλονίκη. Οι σπαχήδες ήταν επαγγελματίες πολεμιστές, οι οποίοι για να συντηρούνται σύμφωνα με το φεουδαρχικό πρότυπο της εποχής μετά την επιτυχή κατάληξη της μάχης, τους ανέθεταν μία περιοχή ή χωράφια προς καλλιέργεια να ζήσουν σαν μικροί άρχοντες και διοικητές της περιοχής με μόνους περιορισμούς να έχουν όπλα και στρατό που θα τον διαθέτουν ανά πάσα χρονική στιγμή και να συλλέγουν φόρο από τους υπηκόους τους, μέρος του οποίου κατέθεταν στον εκάστοτε άρχοντά τους.
Έτσι λοιπόν και ο Ιάκωβος στα 1462 ενσωματώθηκε στην Καλλίπολη με την Τουρκική αποβατική δύναμη και μετά την πολιορκία και κατάληψη της Μυτιλήνης από τους Οθωμανούς πήρε την περιοχή του Παλαιόκηπου ως αντάλλαγμα για τις υπηρεσίες του.
Ο Ιάκωβος λοιπόν, με τη μικρή συνοδεία των ιπποτών του κατευθύνθηκε προς την περιοχή της Γέρας (Ιερά Γη) τμήμα της οποίας είναι ο Παλαιόκηπος (Bonova). Στο χωριό αυτό σύμφωνα πάλι με μαρτυρίες δεν πάτησε το πόδι του Τούρκος γιατί ούτως ή άλλως οι περισσότεροι Τούρκοι έμεναν στα λιμάνια για να έχουν ασφάλεια και έτσι ενισχύεται η πιθανότητα να είναι ελληνικής καταγωγής και ο Γιακούβ. Άλλος ένας λόγος που πιστοποιεί την καταγωγή του είναι και το γεγονός ότι παντρεύτηκε τη χήρα παπαδιά Κατερίνα με την οποία απέκτησε 6 παιδιά.
Εδώ θα πρέπει να αναφέρουμε τι ίσχυε στον ισλαμικό νόμο. Ένας Τούρκος μπορούσε να παντρευτεί είτε τουρκάλα είτε αλλόθρησκη και έτσι οι απόγονοι του θα ήταν σίγουρα Τούρκοι, ένας Έλληνας όμως μπορούσε να παντρευτεί μόνο ελληνίδα και έτσι δεν υπήρξε μεγάλη ανάμειξη πληθυσμού
Έτσι ο Ιάκωβος έγινε ένας τοπικός άρχοντας της περιοχής του Παλαιόκηπου στην οποία καλλιεργούνταν κυρίως ελιές και αμπέλια και αρχηγός μιας εξαμελούς οικογένειας δύο κοριτσιών, για τα οποία δεν υπάρχουν πληροφορίες, αλλά και τεσσάρων γιων του πρωτότοκου του Ισαάκ (Ισχάκ), Άρη (Αρούτζ), του Χρήστου (Χαϊρεντίν), και του Ηλία (Ελιάς). Το επώνυμο που έφεραν ήταν Γιακούμπογλου, γιοι του Ιάκωβου δηλαδή.
Εκτός από την διαχείριση των πόρων της Γης ο Ιάκωβος δημιούργησε και ένα Αγγειοπλαστείο στην περιοχή Κιρχανάς του Παλαιόκηπου, στο οποίο έφτιαχναν μεγάλα πήλινα δοχεία για μεταφορά και αποθήκευση εμπορευμάτων.
Ο Ισαάκ που ασχολήθηκε με το εμπόριο λαδιού και κρασιού και με την οικονομική διαχείριση της επιχείρησης δολοφονήθηκε το 1518 στην Τύνιδα. Οι υπόλοιποι πλην του Χρήστου μετά από μικρή περίοδο που ασχολήθηκαν με μεταφορές, εμπόριο και αλιεία (ο Άρης ανέλαβε τις μεταφορές με το μικρό πλοίο που απέκτησαν και ο Χρήστος βοηθούσε τον πατέρα του στο Αγγειοπλαστείο) κατέληξαν στην πειρατεία προς τις ακτές της Συρίας και της Αιγύπτου αρχικά σε μικρά εμπορικά, αλλά μετά σε μεγαλύτερα.
Σε συμπλοκή με τους ιππότες του Αγίου Ιωάννη της Ρόδου το 1503 σκοτώνεται ο μικρότερος αδερφός Ηλίας και ο Άρης αιχμαλωτίζεται. Μετά από 1,5 χρόνο στα κάτεργα των πλοίων των Ιωαννιτών ιπποτών ο Άρης γλιτώνει τελευταία στιγμή ελευθερώνοντας τα δεσμά του, όταν το πλοίο συντρίβεται λόγω θαλασσοταραχής στον κόλπο της Αττάλειας και διαφεύγει στο Καστελόριζο.
Ο Άρης ήταν πολύ προσεκτικός πια στις κινήσεις του (είχε γίνει προληπτικός και απαισιόδοξος) στρέφεται προς την Απουλία (ακτές της Ιταλίας) και συλλαμβάνει δύο εμπορικά πλοία με πάρα πολλά λάφυρα. Μετά επιστρέφει προς την Εύβοια και επειδή δεν ήθελε να μοιραστεί τη λεία του με τους αδηφάγους αντιπροσώπους του Σουλτάνου επιστρέφει στον Παλαιόκηπο στη γενέτειρα του για να βοηθήσει τον πατέρα του και από εκεί στην Αλεξάνδρεια για να περάσει το χειμώνα.
Η εποχή ήταν πολύ ελπιδοφόρα για την πειρατεία αλλά στο προσκήνιο των επιχειρήσεων είχαν εμφανιστεί Χριστιανοί, Ενετοί, Γενουάτες, και Ισπανοί πειρατές που όργωναν όλη τη Μεσόγειο θάλασσα. Εκείνος τότε μετά από ώριμη σκέψη στράφηκε προς τις Βερβερικές ακτές της Βορείου Αφρικής και συγκεκριμένα στο νησί Τζέρμπα, η οποία έγινε και ορμητήριο των επιδρομών του.
Κατά σύμπτωση το 1505 στη Τζέρμπα συναντά τον αδερφό του Χρήστο ο οποίος ήταν και αυτός γνωστός πια για τις πειρατικές επιτυχίες του στο Αιγαίο έχοντας σαν βάση τη Θεσσαλονίκη και ενώνουν τις δυνάμεις τους. Τότε έκαναν και την σημαντική κίνηση να αποταθούν στο σουλτάνο της Τύνιδας, ο οποίος τους παραχώρησε το νησί (το οποίο καταλήφθηκε από τους Ισπανούς το 1432) με αντάλλαγμα μέρος της λείας των επιδρομών τους.
Η φήμη τους μεγάλωσε ακόμα περισσότερο και τότε απέκτησαν και το προσωνύμιο Μπαρμπαρόσα είτε από τα Πυρόξανθα γένια του Χρήστου είτε από την σύντμηση των λέξεων Μπαμπά-Αρούτζ.
 |
| Η σημαία του Μπαρμπαρόσα |
Ο Χρήστος είχε εκστρατεύσει δυτικά στο σουλτανάτο του Τλεμτσέν, αφού διέλυσε πρώτα ισπανικό στολίσκο με επικεφαλή τον Φραγκίσκο ντε Βέρο. Ο Άρης σπεύδει προς βοήθεια του αδερφού του (γιατί η φρουρά του Πενιόν με επικεφαλή τον Μαρτέν ντε Βάργκας και 300 κανόνια δεν ήταν εύκολος στόχος) αλλά πέφτει σε παγίδα του σουλτάνου Μπενιζιάν, ο οποίος με τη βοήθεια των Ισπανών τον σκοτώνει προς προσωρινή ανακούφιση όλων των δυτικών ναυτικών δυνάμεων.
Barbarossa Hayreddin Pasha
Ο Χρήστος (Χαϊρεδίν Βαρβαρός) πια μαθαίνοντας το θάνατο του αδερφού του χωρίς να χάσει καιρό αυτοανακηρύχθηκε Βασιλιάς της Αλγερίας και των βορειοαφρικανικών ακτών (G. Contese, La marine d΄ autrefois κεφάλαιο 3ο) στέλνοντας στο σουλτάνο Σελίμ τον έμπιστό του πλοίαρχο Χατζή Χουσεϊν να διαμηνύσει ότι ο Χαϊρεδίν Βαρβαρός δεν επιθυμεί τίποτα άλλο από την αναγνώριση του ως Μπεϋλέρμπεης (αρχιναύαρχος) υποταγμένος βέβαια στον Αρχηγέτη των πιστών. Όταν πέθανε ο Σελίμ (30 Σεπτεμβρίου 1520) ο περιλάλητος διάδοχός Σουλτάνος Σουλεϊμάν ο Μεγαλοπρεπής ο μεγαλύτερος ηγέτης των Οθωμανών δεν άλλαξε τη στάση του ως προς αυτόν και τον αναγνώρισε ως στυλοβάτη της Οθωμανικής αυτοκρατορίας.
Το μόνο πια χριστιανικό προπύργιο που απέμενε στις Βερβερικές ακτές ήταν ο Πύργος του Πενιόν τον οποίο υπεράσπιζε ο Μαρτέν ντε Βάργκας όπως προαναφέραμε. Η επίθεση ήταν σφοδρή και από ξηρά και από θάλασσα μέσα σε δύο εβδομάδες (6-21 Μαΐου του 1529) το φρούριο καταλήφθηκε. Ο Βάργκας σκοτώθηκε δια ραβδισμού, η φρουρά του πύργου διέλυσε τα τείχη και έφτιαξε έναν κυματοθραύστη που ακόμα και σήμερα φέρει το όνομά του. Ο Ροδερίκο Πορτούνδο εξέρχεται από την Καρθαγένη για να καταδιώξει τον Χαϊρεντίν, αλλά μάταια γιατί χάνει τις 11 γαλέρες του και οι 2000 Ισπανοί αιχμάλωτοι οδηγούνται στα δεσμωτήρια του Αλγερίου.
Ο μόνος αντίπαλος που στάθηκε επάξια στο ύψος της στρατιωτικής ιδιοφυίας του Χαϊρεντίν ήταν ο Αντρέα Ντόρια. Κατάφερε να καταστρέψει τα εργοστάσια παραγωγής μπαρουτιού του αντιπάλου του στο Σερσέλ και κατευθυνόμενος προς τις Βαλεαρίδες στο Πόρτο Φαρίνα συναντά αλγερινά πλοία τα οποία αιχμαλωτίζει και το χριστιανικό πλήρωμά των το μεταφέρει ως τεκμήριο νίκης στον Κάρολο Κουίντο τον εργοδότη του.
Μετά συνεχίζοντας καταλαμβάνει την Πάτρα και την Κορώνη το 1532 προσκαλώντας ουσιαστικά τον Χαϊρεντίν σε ναυμαχία.
Ο Χαϊρεντίν καλείται στην Κωνσταντινούπολη και αναγορεύεται Κυρίαρχος των θαλασσών. Από εκεί ξεκινά με δύναμη 84 πολεμικών πλοίων να καταστρέφει κατά σειρά τα παράλια της Καλαβρίας τη Μεσσήνη τη Νεάπολη και την πόλη Φούντι. Μέσα σε μία νύχτα κατέληξε την εκστρατεία του στην Τύνιδα όπου και κατέλυσε την Αραβική δυναστεία διώχνοντας και τον τελευταίο εκπρόσωπό της τον Μουλεή Χασάν.
Η τελευταία του πράξη ενεργοποιεί αμέσως τον Κάρολο Κουίντο, ο οποίος εξοπλίζει τον Ντόρια με 65 γαλέρες και 150 αποβατικά για να καταλάβει το Φρούριο της Τύνιδας το 29 Μαΐου 1535. 100 σκάφη και 300 πυροβόλα πέφτουν στα χέρια του Ντόρια. Ο Χαϊρεντίν διαφεύγει και στο δρόμο της επιστροφής του καταστρέφει τη Μαγιόρκα, συλλαμβάνει ισπανικές νηοπομπές και στρέφεται προς τη Μινόρκα επιστρέφοντας στο Αλγέρι με δεκάδες χιλιάδες αιχμαλώτους.
Παρά την ήττα στους Παξούς τον Ιούλιο του 1537 επιτίθεται στην Κέρκυρα, στην Πάργα και στα Κύθηρα όπου εξαντλεί όλη τη φρικαλεότητα του. Κατόπιν επιστρέφει στην Κωνσταντινούπολη επανδρώνει 72 γαλέρες και 30 γαλιότες και υποτάσσει διαδοχικά τις Σποράδες, τη Σκιάθο (μετά από μία εβδομάδα σθεναρή αντίσταση), τη Σύρο, την Πάτμο, την Ίο, την Τήνο τη Σέριφο, την Άνδρο και αφού δεν κατάφερε να καταλάβει τα Χανιά κατέστρεψε τη Σητεία και 25 χωριά του Λασιθίου.
Η μάχη της Πρέβεζας, 1538.
Κατά την επιστροφή του καταλαμβάνει την Κάρπαθο, την Επισκοπή, την Αστυπάλαια και την Κω επιβάλλοντας βαρύτατους φόρους, οι οποίοι είχαν ισχύ μέχρι και την απελευθέρωση τους μετά την Ελληνική Επανάσταση.
Εντωμεταξύ μαθαίνοντας την συνένωση των χριστιανικών στόλων προετοιμάζεται γρήγορα και σπεύδει στην Πρέβεζα, όπου σε μια Ναυμαχία (25 Σεπτεμβρίου 1538) δύο ημερών διαλύει τις παρατάξεις των Βενετών και παπικών πλοίων και αναγκάζει τον Ντόρια να οπισθοχωρήσει. Η ταλαιπωρία του δεν τελείωσε εκεί, αλλά αναγκάσθηκε να βοηθήσει τον Γάλλο Φραγκίσκο Α΄ στον πόλεμο μα τον Κάρολο Κουίντο διαλύοντας ξανά την Καλαβρία και την Προβηγκία φτάνοντας μέχρι την Τουλόν, όπου και στάθμευσε μέχρι οι δύο εχθροί να υπογράψουν ειρήνη με τη συνθήκη του Κρεσπύ.
Αποπλέοντας προς την Κωνσταντινούπολη καταστρέφει την Έλβα, τη Σιένα και την Ίσχια και φέρνει στην Πόλη 18 πλοία με λάφυρα και 7000 αιχμαλώτους. Εκεί τελειώνουν οι στρατιωτικές επιχειρήσεις του όντας υπερήφανος και πολυνίκης εγκαθίσταται στο Μπεσικτάς της Πόλης, όπου σε ηλικία 83 ετών άφησε την τελευταία του πνοή στις 4 Ιουλίου 1546.
Ο τάφος του βρίσκεται στο κτήμα του δίπλα στην έπαυλή του στο Μπεσικτάς έτσι ώστε να μπορεί να βλέπει τη θάλασσα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου